W 2023 roku lekturą Narodowego Czytania jest powieść „Nad Niemnem” Elizy Orzeszkowej. Powieść z 1888 roku przedstawia panoramę polskiego społeczeństwa drugiej połowy XIX wieku i nawiązuje do czasów powstania styczniowego.
– „Nad Niemnem”, które jest nie tylko pokazaniem polskiej duszy, „Nad Niemnem”, które jest nie tylko niezwykłym opisem polskiej przyrody, polskiego życia tamtych czasów popowstaniowych, po powstaniu styczniowym, ale jest także już w jakimś sensie polemiką właśnie z tym romantycznym duchem. Polemiką, na ile ten duch, kształtując nasze dzieje, służy, a na ile przeszkadza; na ile jest właściwą drogą, a na ile jednak powinien się twardo zetknąć z większą racjonalnością – mówił Prezydent RP.
