W Galerii Jednego Obrazu,od sierpnia do października 2019 roku, wystawiona jest grafika Bertholda Hellingratha z 1930 roku przedstawiająca Bazylikę Mariacką w Gdańsku.
Berthold Hellingrath (ur. 27 października1877 w Elblągu, zm. 15 grudnia1954 w Hanowerze) – niemiecki malarz, rytownik i pedagog, mistrz akwaforty, wybitny wedutysta.
Stworzył liczne rysunki, grafiki, gwasze, akwarele, akwatinty oraz obrazy olejne i litografie.
Jego rodzice nie byli Elblążanami, matka pochodziła z Królewca, a ojciec, który był krawcem, z Gryfic. Gdy miał pięć lat razem z rodziną przeprowadził się do Gdańska.
Po ukończeniu szkoły realnej im. św. Jana uczęszczał do Szkoły Rzemieślniczej, gdzie jego nauczycielami byli Wilhelm August Stryjowski, Bernhard Sturmhöfel i Frido Badt. Ponadto pobierał lekcje u Arthura Bendrata, za którego namową wyjechał z Gdańską aby studiować. Od 1899 do 1905 był studentem w Akademii Sztuk Pięknych w Dreźnie, jednymi z jego wykładowców byli Carl Bantzer i Gotthardt Kuehl. Naukę kontynuował w Paryżu i Monachium. W 1907 powrócił do Drezna, gdzie założył własne studio, tam poznał Maxa Pechsteina i Ericha Heckela, który w 1905 założył grupę artystyczną Die Brücke. W wolnym czasie powracał do Gdańska, gdzie zajmował się malowaniem widoków miejskich. Ostatecznie powrócił tam przed 1910, zaprzyjaźnił się z Fritzem Pfuhle oraz Alfredem Scherresem. Podczas zorganizowanej w 1911 w gdańskiej Katowni wystawy "Bendrat i jego przyjaciele" wystawił swoje prace. Wszystkie zostały sprzedane za tak pokaźną sumę, że pozwoliła mu ona na wyjazd do Paryża na kontynuację studiów. Podczas kolejnych pobytów w Gdańsku tworzył obrazy, które były powielane jako pocztówki i znaczki pocztowe, co dawało Hellingrathowi stały dochód. Podczas podróży malował pejzaże innych miast m.in. Kilonii, Memelu, Królewca, Grudziądza, Malborka, Elbląga, Torunia. W 1925 otrzymał etat wykładowcy rysunku, architektury, malarstwa, proporcji i rysunku odręcznego na Politechnice w Hanowerze. Po trzech latach pracy otrzymał tytuł profesora. W 1937 jego twórczość została przez nazistów uznana, za politycznie niesłuszną i zabroniono mu publiczne wystawianie obrazów oraz wykluczono z Izby Sztuk Pięknych Rzeszy. Podczas działań zbrojnych II wojny światowej lwia część jego twórczości przepadła lub uległa zniszczeniu. W 1945 powrócił na etat w Politechnice Hanowerskiej, gdzie pracował przez dwa lata, a następnie przeszedł na emeryturę. W 1953 został odznaczony Orderem Zasługi Republiki Federalnej Niemiec. Zmarł w wyniku obrażeń, do których doszło podczas wypadku drogowego.
Bazylika Mariacka w Gdańsku
Ta piękna i niezwykła ceglana budowla należy do największych, a wiele źródeł podaje, że jest największą ceglaną tego typu konstrukcją na świecie. Bazylika o kubaturze ok. 155000 m3, długości 105,5m i szerokość 66 m, robi na pewno wielkie wrażenie. Wewnątrz zobaczymy wsparte na 27 wolno stojących filarach sklepienie. Ów sklepienie znajduje się na wysokości 30 m. Całość wnętrza rozświetla 37 wielkich okien. W świątyni zmieścić można ok. 20 tysięcy osób. Co ciekawe do wnętrza bazyliki prowadzi 7 bram, każda z innej uliczki miasta. Budynek zdobi siedem wież iglicznych, 3 ceramiczne i jedna wieża dzwonnicza o wysokości 82 m, którą wieńczą 2 dachy. Na niej znajduje się pomost widokowy, z którego rozpościera się rozległy widok na Gdańsk, Bałtyk oraz Żuławy. We wnętrzu znajdziemy wiele cennych zabytków malarstwa i rzeźby. Jako świadectwo średniowiecznego okresu zachowane są liczne figury, retabula ołtarzowe lub ich fragmenty, które pochodzą z okresu krzyżackiego i polskiego. Znajdziemy również liczne nowożytne nagrobki posadzkowe, epitafia obrazowe i totenschildy z herbami, które obrazują luterańską atmosferę świątyni przejętej w 1572 roku przez gminę ewangelicką. Za najcenniejsze zabytki wewnątrz świątyni uważane są: kamienna Pieta z roku ok. 1410, kopia Sądu Ostatecznego namalowanego przez Hansa Memlinga w roku 1472, zegar astronomiczny wykonany w latach 1464-1470 przez Hansa Düringera oraz ołtarz główny powstały w latach 1510-1517.
Rys Historyczny
Świątynię budowano przez 159 lat. Na początku zbudowano mniejszy kościół w 1361 roku. Potem w 1447 roku powstał dzisiejszy transept i prezbiterium oraz przystąpiono do podwyższania wieży. Kolejno w latach 1484-1502 całe wnętrze przesklepiono oraz obie ściany naw bocznych zastąpiono nowymi. W okresie powstawania świątyni hojnie wyposażano poszczególne kaplice, umieszczając w nich cenne dzieła sztuki sakralnej, fundowane przez możne rody gdańskie oraz bractwa i cechy rzemieślnicze. Przez lata rósł również prestiż religijno-społeczny świątyni. W jej podwojach 15 maja 1457r witany był król Kazimierz Jagiellończyk. W 1529 r. dominikanin Pankracy Klemme wprowadza do świątyni nabożeństwa luterańskie lecz odprawiane są one przy ołtarzu bocznym. Obiekt został całkowicie przejęty przez protestantów po śmierci Zygmunta II Augusta. W kościele mariackim nie tylko kwitło życie sakralne, odgrywał on również dużą rolę w życiu kulturalnym miasta. Działali w nim wybitni organiści i kompozytorzy, tacy jak Paul Siefert czy Henrich Doebel, ponadto występowała tu słynna Capella Gedanensis. W 1764 roku stolarz Gottlib Lemm i rzeźbiarz Jan Henryk Meisner zbudowali wewnątrz nową ambonę. Gorsze czasy dla świątyni nadeszły wraz z rozbiorami Polski. Gdańsk został wcielony do Prus i rozpoczęto wyprzedaż dzieł sztuki sakralnej wnętrza świątyni. Nadeszła i II wojna światowa. Wielkich zniszczeń dokonał ostrzał artyleryjski, który miał miejsce w marcu 1945 roku podczas walk o Gdańsk. W jego wyniku spłonęły drewniane konstrukcje dachów, runęło 40% sklepień, stopiło się kilka dzwonów, wypaliło się całe wnętrze świątyni. Na szczęście około 80 % zabytkowego wyposażenia udało się z tej pożogi uratować. Udało się to dzięki staraniom konserwatorów Muzeum Wolnego Miasta Gdańska oraz ówczesnego zarządu kościoła. Uprzedzając walki w końcu 1944 roku podjęli decyzję, aby wnętrze kościoła zdemontować i przewieść do np. wiejskich kościołów, dworów czy innych magazynów. W ten sposób uratowano, poza zabytkami z Bazyliki Mariackiej, jeszcze wiele innych zabytków Gdańska. Po wojnie nie wszystkie zabytki trafiły na swoje miejsce. Część zaginęła lub trafiła do muzeum, o niektóre nadal toczą się intensywne starania. Po zakończeniu II wojny światowej w 1946 roku przystąpiono do odbudowy świątyni. Odgruzowano ją, zaczęto odtwarzać zniszczone sklepienia, zaczęto rekonstrukcję bram i okien oraz ułożono posadzki. Te pierwsze prace rekonstrukcyjne zakończono w 1955 roku. Po ich zakończeniu zaczęto żmudną rekonstrukcję wnętrza świątyni oraz konserwację poszczególnych sakralnych obiektów. Prace konserwatorskie i restauracyjne trwają do dziś.
Tekst na podstawie:www.gdansk4u.pl/zwiedzanie/hity-gdanska/bazylika-mariacka
