W maju 2020 roku Biblioteka Publiczna Gminy i Miasta w Płotach wzbogaciła się o nowy artefakt – przedwojenny bilet wstępu do Muzeum,Galerii i Biblioteki Watykańskiej.
Uważa się, że ogromna Biblioteka Watykanu, która pojawiła się w XV wieku posiada prawie całą świętą wiedzę ludzkości. Jednak większa część ksiąg jest niedostępna, a do niektórych zwojów ma dostęp tylko papież.
Oficjalnie bibliotekę Watykanu założono 15 czerwca 1475 roku, po opublikowaniu przez papieża Sykstusa IV odpowiedniej bulli. Jednak nie do końca odzwierciedla to rzeczywistość. W tym czasie Biblioteka Papieska miała już długą i bogatą historię. W Watykanie znajdowała się kolekcja starych rękopisów, którą zgromadzili poprzednicy Sykstus IV. Kontynuowali oni tradycję, która pojawiła się jeszcze w IV wieku rozpoczęta przez Damazego I i kontynuowana przez papieża Bonifacego VIII, który stworzył pierwszy pełny w tym czasie katalog, a także prawdziwym założycielem biblioteki papieżem Mikołajem V, który ogłosił to publicznie, pozostawiając ponad tysiąc rozlicznych rękopisów. Wkrótce po oficjalnym ogłoszeniu, w bibliotece Watykanu znajdowało się już ponad trzy tysiące oryginalnych rękopisów, kupionych przez nuncjuszy papieskich na terenie Europy.
Zawartość dużej ilości prac dla późniejszych pokoleń uwieczniło wielu kopistów. W tym czasie w kolekcji znajdowały się nie tylko dzieła teologiczne i święte księgi ale również klasyczne dzieła literatury łacińskiej, greckiej, hebrajskiej, koptyjskiej, starosyryjskiej i arabskiej, traktaty filozoficzne, prace historyczne, z prawa, architektury, muzyki i sztuki.
Niektórzy badacze uważają, że Watykan posiada część biblioteki Aleksandryjskiej, utworzonej przez faraona Ptolemeusza Sotera na krótko przed początkiem naszej ery i uzupełnianej z wielkim rozmachem. Egipscy urzędnicy zabierali do biblioteki wszystkie przywożone do kraju greckie pergaminy: każdy okręt, przybyły do Aleksandrii jeżeli posiadał dzieła literackie, powinien sprzedać je tamtejszej bibliotece albo zapewnić możliwość skopiowania. Strażnicy biblioteki pośpiesznie spisywali wszystkie wpadające w ręce księgi, setki niewolników codziennie pracowało kopiując i sortując tysiące zwitków. W końcu na początku naszej ery, Biblioteka Aleksandryjska liczyła wiele tysięcy rękopisów i była uważana za największy książkowy zbiór antycznego świata. Tu były przechowywane dzieła wybitnych uczonych i pisarzy, książki w dziesiątkach różnych języków. Mówiono, że na świecie nie ma żadnego cennego dzieła literackiego, którego kopia nie znajdowała by się w Bibliotece Aleksandryjskiej. Czy zachowało się coś z niej w Bibliotece Watykańskiej? O tym historia na razie milczy.
Jeśli wierzyć oficjalnym danym, to teraz w zbiorach Watykanu znajduje się 180 000 manuskryptów(rękopisów), 8 600 inkunabułów( starodruk do 1500 roku), 1,6 mln książek, więcej niż 100.000 grawiur, koło 200 000 map i dokumentów, a także mnóstwo dzieł sztuki, których nie można liczyć indywidualnie. Łączna długość półek biblioteki składającej się z 650 oddziałów wynosi 85 kilometrów.
Dostęp czytelników do licznych archiwów jest bardzo ograniczony. Aby pracować z większością dokumentów potrzebne jest specjalne zapytanie tłumacząc przyczynę swojego zainteresowania. A do Watykańskiego tajnego zamkniętego archiwum biblioteki mogą dostać się najwyżej specjaliści, przy czym ci, których władze Watykanu uznają za godnych zaufania do pracy z unikalnymi dokumentami.
Znane są przypadki, kiedy stare manuskrypty, będące zdaniem historyków, własnością całej ludzkości, próbowano ukraść. W 1996 roku amerykański profesor, historyk sztuki został skazany za kradzież kilku stron wyrwanych z XIV wiecznego manuskryptu pióra Francesca Petrarci. Obecnie dostęp do biblioteki co roku otrzymuje około pięciu tysięcy naukowców, ale tylko Papież ma wyłączne prawo wynoszenia ksiąg poza granice biblioteki. Dla tego w celu zakwalifikowania się do pracy w bibliotece trzeba posiadać nienaganną reputację. Biblioteka Watykańska – jeden z najbardziej pilnowanych na świecie obiektów jest bardziej chroniony niż elektrownia atomowa. Pomimo licznej Gwardii Szwajcarskiej spokoju biblioteki pilnują supernowoczesne systemy alarmowe mające kilka poziomów bezpieczeństwa.
Leonardo da Vinci i tajemnice Azteków
Dziedzictwo, które zbierały głowy kościoła rzymskokatolickiego znacznie uzupełniono poprzez zdobycze, dary lub przechowanie całych bibliotek. Tak do Watykanu dostały się publikacje z rządowych największych europejskich bibliotek: „Urbino”, „Palatyńska”, „Heidelbergska” i inne. Oprócz tego, w bibliotece znajduje się mnóstwo archiwów, które dotychczas nie zostały jeszcze zbadane. Są w niej rarytasy do których dostęp można uzyskać jedynie teoretycznie. Na przykład, niektóre z rękopisów słynnego Leonarda da Vinci, które nie zostały jeszcze udostępnione publicznie. Dlaczego? Istnieją spekulacje, że zawierają one coś co osłabiłoby prestiż kościoła.
Kurtyna się podnosi?
W 2012 roku Biblioteka Watykańska po raz pierwszy pozwoliła przenieść część swoich dokumentów poza granice swojego świętego państwa i wystawić je dla publiczności w Muzeum Kapitolińskim w Rzymie. Prezent, który Watykan zrobił Rzymowi i całemu światu, miał bardzo prosty cel. „Przede wszystkim rozwiać mity i legendy, które otaczają ten wielki zbiór ludzkiej wiedzy”, – wyjaśnił Gianni Venditti, archiwista i kurator wystawy o symbolicznej nazwie „Światło w ciemności”.
Wszystkie dokumenty były oryginałami i obejmowały okres prawie 1200 lat, otwierając karty historii, nigdy wcześniej nie były dostępne dla szerokiej publiczności. Na tej wystawie wszyscy mogli ujrzeć manuskrypty, bulle papieskie, akty sądowe z procesów nad heretykami, zaszyfrowane listy, prywatną korespondencję papieży i cesarzów… Jednymi z najciekawszych eksponatów wystawy były protokoły z procesu Galileo Galileusza, bulla dotycząca odejścia z kościoła Martina Lutra, list Michała Anioła w sprawie postępów prac nad jedną z siedmiu bazylik Rzymu – kościoła San Pietro in Vincoli.
Źródło: „Interesująca gazeta. Ciekawy nieznany świat” №17
